Geneza

Jest to dzień modlitw za wszystkie dusze zmarłe, w szczególności za te przebywające jeszcze w Czyściu.

Obrzęd Zaduszek wprowadził Odilon, opat klasztoru benedyktynów z Cluny pod koniec X w. Polecił by każdego roku, w dniu 1 listopada, we wszystkich oficjach benedyktynów odprawiać Msze św. za dusze zmarłych. Stąd wywodzi się nazwa "Zaduszki".

Z czasem zwyczaj ten został przyjęty przez cały Kościół, a samą uroczystość przesunięto na 2 listopada, czyli na następny dzień po Wszystkich Świętych. Od XIV do ceremonii Zaduszków doszła procesja z Kościoła na cmentarz do czterech stacji. Na cmentarzu odprawiana jest Masza św. za dusze wszystkich zmarłych.

Strojenie grobów

Tego dnia z uszanowaniem odnosimy się do szczątków zmarłych, gdyż zmartwychwstaną oni do życia wiecznego na końcu czasów. Groby przyozdabiamy jedliną i wiązankami z kwiatów jesiennych: chryzantem, wrzosów, astrów.

Na grobach palimy znicze - jako symbol Chrystusa dającego Zmartwychwstanie, o którym Symeon powiedział: "światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego" (Łk, 2,32).

Gregorianka

Szczególnie skuteczną modlitwą za duszę w Czyściu cierpiącą jest odprawienie Mszy św. w intencji zmarłego przez 30 następujących po sobie dni. Nazwa tej modlitwy wywodzi się od imienia Papierża Grzegorza I Wielkiego, panował od 590 r. do 604 r, który zapoczątkował ten zwyczaj. Grzegorz to po łacinie "Gregorius ", i stąd nazwa modlitwy "gregorianka".

Zanim Grzegorz został Papieżem był przełożonym klasztoru w Rzymie. W tym czasie zmarł brat imieniem Justus. W jego celi znaleziono trzy złote monety, których posiadanie przez zakonników sprzeciwiało się regule ubóstwa. Grzegorz polecił odprawiać codziennie jedną Mszę św. za Justusa, aby pomóc mu oczyścić się z tego grzechu.

Pewnej nocy Justus ukazał się bratu Kopiozjuszowi i powiedział mu, że został już uwolniony od kary. Gdy Kopiozjusz opowiedział współbraciom swoje widzenie, Ci obliczyli, że było to w nocy po odprawieniu trzdziestej Mszy sw. w intencji Justusa. Uznano to za znak skuteczności modlitwy i od tamtej pory praktykuje się ją za duszę każdego zmarłego.