Geneza

Inicjatorem ustanowienia Święta Matki Bożej Częstochowskiej był bł. Honorat Koźmiński (1829-1916). Po klęsce Powstania Styczniowego odczuwał potrzebę odbudowy ducha i siły narodu polskiego. Był przekonany, że tylko Matka Boża Częstochowska jest w stanie dokonać zjednoczenia i odrodzenia narodowego.

Bł. Honart wraz z ówczesnym przeorem klasztoru na Jasnej Górze, o. Euzebiuszem Rejmanem, wyjednali w Watykanie zgodę na ustanowienie takiego święta. W 1904 r. Papież św. Pius X ustanowił dla sanktuartim na Jasnej Górze święto Matki Bożej Częstochowskiej na 24 sierpnia. W rok 1931 Papież Pius XI przeniósł to święto na 26 sierpnia, zatwierdził specjane tekst Maszy św. i rozciągnął je na całą Polskę.

Obraz

Tradycja głosi, że obraz został namalowany przez św. Łukasza Ewangelistę na desce stołu z domu Świętej Rodziny w Nazarecie. Cesarz Konstanty (272 - 337) miał go przywieść z Jerozolimy do Konstantynopola. Następnie książe ruski Lew ok XI w. zabrał obraz na Ruś, gdzie w 1382 r. znalał go Książe Władysław Opolczyk w zamku w Bełzie. Książe sprowadził z Węgier paulinów i przekazał im pieczę nad obrazem. Tak powstał klasztor na Jasnej Górze. Obraz szybko zasłynął cudami, a Jasna Góra stała się głównym saktuarium Polski.

Na Jasnej Górze wielokrotnie przebywali królowie polscy: Kazimierz Jagiellończyk (1448 i 1472), św. Kazimierz królewicz (1472), Zygmunt I Stary (1510 i 1514), Stefan Batory (1581), Zygmunt III Waza (1616, 1620, 1630), Władysław IV (1621, 1633, 1638, 1642, 1644, 1646), Jan Kazimierz (1649, 1656, 1658, 1661), Michał Korybut Wiśniowiecki (1669, 1670), Jan III Sobieski (1676, 1683), August II Sas (1704), August III Sas (1734).

Korony

Jak podają kroniki pierwsze korony zostały nałożone na Obrazu ok. XV w. Początkowo była to tylko korona dla Matki Bożej, z czasem dodano też koronę dla Dzieciątka Jezus. Ich fundatorzy byli anonimowi. Natomiast od XVII w. znana jest lista fundatorów koron:

• 1671 r. - królowa Eleonora z Habsburgów, małżonka króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego
• 1710 - o. Konstanty Pawłowski definitor prowincji paulinów i zakrystianin jasnogórski
• 1717 - król August II Mocny, jako wotum dziękczynne za traktat z konfederacją tarnogrodzką
• 1717 - papież Klemensa XI
• 1722 - Atanazy Miączyński wojewoda wołyński i pułkownik jazdy królewskiej, uczestnik bitwy pod Wiedniem w 1683 r.
• 1909 - Papież Pius X
• 1965 - o. Teofil Krauze, przeor jasnogórski, w związku z obchodami Millenium Chrztu Polski
• 2005 r. - Papież św. Jan Paweł II

Sukienki

Od XVII w. datuje się przyozdabianie Obrazu sukienkami wykonanymi ze złota lub srebra nabijanymi drogocennymi kamieniami. Obcnie Obraz posiada osiem sukienek:

• sukienka brylantowa, zwana też diamentową z XVII wieku
• sukienka wierności, zwana też rubinową z XVII wieku
• sukienka koralowa z 1910 roku, dar kobiet ziemi kieleckiej
• sukienka milenijna, zwana też sukienką tysiąclecia – wykonana w związku z uroczystościami Millenium - Tysiąclecia Chrztu Polski (966-1966)
• sukienka koralowa z 1969 r. (zwana też koralowo-perłowo-biżuteryjną)
• sukienka sześćsetlecia, zwana też koralowo-perłową – została wykonana z racji jubileuszu 600-lecia obecności Cudownego Obrazu na Jasnej Górze
• sukienka sześćsetlecia, zwana też złotą - dar wdzięczności za 600-lecie obecności Obrazu na Jasnej Górze
• sukienka bursztynowo-brylantowa, zwana też sukienką zawierzenia Totus Tuus – powstała w 2005 roku. Jest wotum z okazji 350. rocznicy Obrony Jasnej Góry przed Szwedami (1655 r.), wotum dziękczynnym za życie i pontyfikat Jana Pawła II oraz za 25-lecie powstania „Solidarności”

Róża Papieska

W Rzymie, w Czwartą Niedzielę Wielkiego Postu, Ojciec św. błogosławi złotą różę, która jest później wręczana jakieś świątyni lub osobie zasłużonej dla Kościoła.

Pierwsza złota róża została ofiarowana dla Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze przez Papieża Pawła VI. Drugą różę ofiarował Ojciec św. Jana Paweł II.