Dożynki

Zwykle pierwsza niedziela września

Geneza

Najdawniejsze Dożynki to uczta i zabawa organizowana na zakończenie żniw przez właściciela majątku (dziedzica) dla wszystkich robotników - żniwiarzy.

Żniwiarze pod przwodnictwem wybranego przez siebie starosty udają się do dworu. Starosta na wyhaftowanej serwecie niesie bochen chleba upieczony z młodej mąki. Towarzyszy mu przodownica - kobieta szczególnie wyróżniająca się podczas żniw. Przed nimi kroczy wieniec dorzynkowy - upleciony z kłosów zbóż w kształcie korony.

Na schodach dworu dziedzic odbiera chleb, całuje go i umieszcza na specjalnym stoliku przed gankiem. Wienic dorzynkoway natomiast stawia się u stóp żony właściciela majątku. Małżeństwo właścicieli, wieniec dożynkowy i chleb zostają trzykrotnie obtańcowani przez delegację robotników. Całej ceremoni towarzyszą okoliczne pieśni.

Po części oficjalnej żniwiarze udają się na przygotowaną ucztę na dziedzińcu dworu. Po wieczerzy ropoczynją się tańce trwające do późnych godzin nocnych. A tak opisał to Zygmunt Gloger:

"Była to wspólna biesiada szlachty i kmieci (...) Dziedzic rozpoczynał ucztę pijąc kieliszkiem do starosty, po uczcie szedł poloneza z pierwszą żniwiarką, a jejmość ze starostą. Kapela wygrywała od ucha razem szlachcie i kmiotom."

Dożynki dziś

Dziś dożynki to przede wszystkim uroczystość religijna. Centralne dożynki odbywają się na Jasnej Górze, gdzie Biskupi i delegacje rolinków z całej Polski dziękują Opatrzności Bożej i Matce Bożej Częstochowskiej za plony pól.

Analogicznie we wszystkich parafiach Polski, rolnicy przynoszą do kościoła wieńce dożynkowe oraz bochen chleba, które skałdane są u stóp ołtarza. Podczas uroczystej Mszy św. dziękczynnej składne są podziękowania Bogu za tród pracy rolników i zebrane zbiory.