Geneza

Zgodnie z prawem starotestamentowym, każda kobieta 40 dni po urodzeniu dziecka udawała się do świątyni na obrzęd Oczyszczenia.

Jednocześnie, Jezus jako pierworodny syn musiał być ofiarowany Bogu. Obrzęd polegał na złożeniu dwóch synogarlic w ofierze. Dlatego też Najświętsza Maryja Panna z Józefem i Jezusem udali się do świątyni. W bramie świątyni Maryję z Jezusem spotyka starzec Symeon. Biorąc Dzieciątko Jezus na ręce mówi (Łk 2, 29-32):

"Teraz, o Panie, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów: światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela"

Święto Ofiarowania Pańskiego obchodzone jest w Kościele od IV w.

Gromnica

Od IX w. istnieje zwyczaj przynoszenia do kościoła dużej woskowej świecy. Paląca się świeca jest symbolem Chrystusa, "światła na oświecenie pogan" jak wyraził się o Zbawicielu starzec Symeon. Świeca przyozdobiona jest mirtem i niebieską wstążką. Liturgię rozpoczyna się procesją z zapalonymi świecami na znak kroczenia przez życie w jedności z Chrystusem.

Potoczna nazwa tej świecy to "gromnica". Nazwa pochodzi od słowa "grom" - gdyż podczas burzy zapala się ją w oknie dla ochrony przed skutkami nawałnicy.

Z kościoła staramy się wrócić z zapaloną gromnicą. Jeśli warunki nie pozwalają nieść zapalonej gromnicy, to zapala się ją tuż przed wejściem do domu.

Po powrocie z kościoła gospodarz obchodzi z gromnicą cały dom, klękając na każdym progu by zły go nie przekroczył, po czym maluje znak krzyż na futrynie drzwi lub belce sufitowej.

Na koniec rozpala się ogień pod kuchnią lub w kominku od płomienia gromnicy na znak miłości i zgody w rodzinie. Wcześniej, przed wyjściem do kościoła, ogień powinien być zgaszony, a palenisko oczyszczone z popiołu.

Pani wilków

Na obrazach często przedstawia się Matkę Bożą Gromniczną idącą przez śpiącą wieś, w chuście na głowie i ze świecą w ręku. W oddali widać stado wilków odpędzanych światłem gromnicy od domostw.

Wilki są posłuszne Matce Bożej, gdyż jak głosiła apokryficzna legenda Najświętsza Panna ocaliła małego wilczka z rąk wieśniaków od śmierci i od tej pory został Jej sługę.

Ta symboliczna scena przypomina nam, że Maryja broni nas przed wszelkim złem, jest przecież Matką Światłości Świata. Musimy ją tylko o to poprosić.

W ciągu roku

Gromnicę przechowuje się na ołtarzyku domowym, by zawsze była pod ręką. Zapala się ją przed obrazem Matki Bożej w każde święto maryjne.

Gdy za oknami szaleje burza lub nawałnica stawia się ją zapaloną w oknie lub przed obrazem Matki Bożej i odmawia się modlitwę: "Pod Twą obronę uciekamy się święta Boża Rodzicielko...".

W godzinie śmierci, wkłada się ją umierającemu do ręki, by Gromniczna Matka towarzyszyła duszy w drodze z tego świata do Boga Ojca.